Submenu

Oogcentrum Noordholland gebruikt PROMs voor samen beslissen bij staar

Frederique Nagtegaal ♛ 21-09-2021
3083 keer bekeken 0 reacties

In Inzicht in uitkomsten stellen we landelijke implementeerbare sets vast van uitkomstinformatie voor Samen beslissen en Leren & verbeteren. De uitkomstinformatie bestaat uit klinische uitkomsten én uitkomsten die de patiënt rapporteert. Zowel aandoeningsspecifiek als generiek. Per aandoening zijn aandoeningsspecifieke werkgroepen geformeerd.

Doelen

  • Samen beslissen, waarbij de zorgverlener de individuele uitkomsten van de patiënt en landelijk verzamelde uitkomsten van vergelijkbare patiëntgroepen bespreekt om gerichter zorg op maat te kunnen bieden.
  • Leren & verbeteren, door de zorgverlener met spiegelinformatie van landelijk verzamelde uitkomsten van patiëntgroepen.
  • Keuzeinformatie over zorgaanbieder en voor zorginkoop, met spiegelinformatie van landelijk verzamelde uitkomsten.

Algemene uitgangspunten

  1. De sets met uitkomstinformatie richten zich uitsluitend op (klinische en patiënt-gerapporteerde) uitkomsten van medisch specialistische zorg ten behoeve van de doelen Leren en Verbeteren en Samen Beslissen. Dit kan eventueel ook paramedische zorg omvatten die deel uitmaakt van een medisch specialistische behandeling.
  2. Bij het samenstellen van de sets met uitkomstinformatie binnen lijn 1 van het programma Uitkomstgerichte Zorg (UZ) wordt gebruik gemaakt van data die zo veel mogelijk in het medisch specialistische zorgproces wordt vastgelegd (in EPDs) en die is gemapt op de bestaande landelijk vastgestelde zorginformatiebouwstenen (zibs) en coderingsstelsels. We spreken dan over een functioneel gestandaardiseerde set (zie verder) welke uiteindelijk geïmplementeerd kan worden in ziekenhuizen en op termijn kan leiden tot onderlinge vergelijking.
  3. Het daadwerkelijk implementeren (in gebruik nemen) van de sets met uitkomstinformatie in zorginformatiesystemen valt buiten de scope van de aandoeningswerkgroep van lijn 1 van het programma UZ.
  4. Er wordt -waar mogelijk- aangesloten bij relevante (landelijke) initiatieven op het gebied van Samen Beslissen (SB) en Leren & Verbeteren (LV). Het gaat hierbij in eerste instantie vooral om het in de set opnemen van gegevens die als onderdeel van lopende initiatieven (zoals kwaliteitsregistraties) al op landelijk niveau worden verzameld.
  5. Alle gegevens die in de set worden opgenomen zijn van belang voor het bevorderen van SB of LV op basis van uitkomstinformatie zoals beschreven in het HLA.

Aandoeningswerkgroepen en ondersteuning

Elke aandoeningswerkgroep doorloopt in de ontwikkelfase een specifiek proces van circa 15 maanden om te komen tot een eindproduct. De aandoeningswerkgroep levert als eindproduct een implementeerbare set voor uitkomstinformatie op voor primair gebruik als ondersteuning bij Samen Beslissen tijdens het gesprek tussen zorgverlener en patiënt en voor primair gebruik bij Leren & Verbeteren door de zorgverlener.

De aandoeningswerkgroep wordt, gedurende de ontwikkelfase tot en met de oplevering van het eindproduct voor autorisatie, ondersteund door een technisch voorzitter, secretaris en methodoloog vanuit Zorginstituut Nederland en een Adviseur digitale informatie-uitwisseling vanuit Nictiz.

Generieke PROMs voor volwassenen en kinderen

Een werkgroep met gemandateerden van alle HLA-partijen en experts, heeft het Adviesrapport set generieke PRO(M)s voor volwassenen en voor kinderen opgesteld met de PROM-cyclus als uitgangspunt. Het doel hiervan is het ontwikkelen van een gedragen set generieke uitkomsten (PROs) en hanteerbare en begrijpelijke vragenlijsten (PROMs) voor volwassenen en kinderen ter ondersteuning van Samen Beslissen en Leren & Verbeteren. Om uitkomsten gemeten met verschillende PROMs te vergelijken, zijn crosswalks ontwikkeld. Alle crosswalks voor de generieke PROMs set zijn op Platform UZ verzameld.

Overzicht aandoeningen Lijn 1

Overzicht aandoeningen Lijn 1

Hieronder vindt u de oorspronkelijke werklijst van aandoeningen die zijn geselecteerd voor de ontwikkelfase van programma Uitkomstgerichte Zorg. De aandoeningen waarvoor een set beschikbaar is gekomen, zijn aanklikbaar gemaakt. Deze afgeronde sets zijn bestuurlijk geaccordeerd hetgeen wil zeggen dat het gaat om inhoudelijk relevante uitkomstensets. De daadwerkelijke implementatie voor landelijk vergelijken is daarmee echter nog niet geregeld en is onderdeel van de tweede fase van het programma die nog in ontwikkeling is evenals de invulling van de noodzakelijke landelijke ICT-randvoorwaarden.

Naast de ontwikkelfase heeft dit jaar (2023) ook de doorontwikkelfase plaatsgevonden. De doorontwikkelfase is gericht op het inhoudelijk verder ontwikkelen en optimaliseren van vooraf bepaalde onderdelen van, of nieuwe inzichten bij de eerder opgeleverde set van uitkomstinformatie. Dit betreft alleen de aandoeningen Chronische nierschade, IBD, Heup- en knieartrose en Schisis. Vanwege de looptijd van programma Uitkomstgerichte Zorg dat eind 2023 eindigt, is het alleen mogelijk geweest deze aandoeningen verder door te ontwikkelen.

  1. Knieartrose: eindset is vastgesteld.
  2. Pancreascarcinoom: eindset is niet vastgesteld
  3. IBD:  eindset is vastgesteld.
  4. Chronische nierschade: eindset is vastgesteld.
  5. Prostaatcarcinoom
  6. Heupartrose: eindset is vastgesteld.
  7. AAA: eindset is vastgesteld.
  8. Heupfractuur: eindset is vastgesteld.
  9. Cataract: eindset is vastgesteld.
  10. Schisis: eindset is vastgesteld.
  11. Longcarcinoom: eindset is vastgesteld.
  12. Diabetes: eindset is vastgesteld.
  13. Mammacarcinoom: eindset is vastgesteld
  14. Stressincontinentie: eindset is vastgesteld.
  15. Hartritmestoornissen: eindset is vastgesteld.
  16. CVA: eindset is vastgesteld.
  17. Niercarcinoom
  18. Melanoom: eindset is vastgesteld.
  19. Overactieve blaas: eindset is vastgesteld
  20. Hand- en duimbasisartrose: eindset is vastgesteld
  21. COPD
  22. Veneuze ziekten: eindset is vastgesteld
  23. Blaascarcinoom
  24. Leveroncologie
  25. Gynaecologische oncologie
  26. Hoofd-Halstumoren
  27. Morbide obesitas
  28. Acuut coronair syndroom
  29. Inflammatoire artritis
  30. Astma (bij kinderen)
  31. Obstructief slaap apneu
  32. Maculadegeneratie
  33. Psoriasis

Generieke PRO(M)s volwassenen
Generieke PRO(M)s kinderen

Wel of geen operatie bij staar? Dat hangt naast objectieve parameters ook af van patiënt-gerapporteerde aspecten. Hoeveel hinder heeft de patiënt van de staar? Oogcentrum Noordholland meet deze patiënt-gerapporteerde parameters met een gevalideerde PROM-vragenlijst voor het samen-beslis-gesprek.

Thema/lijn

Inzicht in uitkomsten
Samen beslissen

Organisatie

Zelfstandig Behandelcentrum (ZBC)

Specialisme

Oogheelkunde

Behandelingsuitkomst

Vooraf inschatten wat de behandelingsuitkomst is voor de patiënt én patiënten meer betrekken in de keuze voor een behandeling. Het zijn belangrijke doelen in het project Nightingale van Mediquest. Dit ‘sturen op uitkomst’ sprak Oogcentrum Noordholland erg aan. In 2019 bracht Mediquest bij de oogkliniek daarom de klinische en patiënt-gerapporteerde uitkomsten (PROMs) van cataractoperaties in kaart. Naast objectieve paramaters als de aanwezigheid van cataract, gezichtsscherpte en refractie, werden met behulp van de PROM Catquest ook subjectieve parameters getoetst: de klachten die patiënten ervaren. Opvallend resultaat was dat 10 tot 20% van de patiënten een goede PROM-score hadden vóór de operatie. Oftewel, ze gaven aan weinig hinder te ondervinden van de staar. “Die uitkomst triggerde ons hier verder mee aan de slag te gaan”, vertelt Violette Vrijman, oogarts bij Oogcentrum Noordholland. “Want als een patiënt weinig hinder ondervindt, is een staaroperatie dan wel zinnig?”

Aanpak

De analyse was aanleiding voor Oogcentrum Noordholland voortaan standaard de PROM Catquest af te nemen bij patiënten met staar. De optometrist pakt dit op met de patiënt in de eerste sessie. In het preoperatieve consult met de oogarts wordt de PROM-score vervolgens meegenomen in de besluitvorming voor wel of geen operatie. Vrijman: “We zetten het in als middel om tot een gezamenlijke beslissing te komen. Als patiënten op het spreekuur komen omdat ze last hebben, maar je ziet dat ze vervolgens toch goed scoren op de PROM, praten we daar nu heel gericht met hen over door.” Soms is het een opluchting voor patiënten om te horen dat een operatie niet per se nodig is, ervaart Vrijman. “Er zijn mensen die denken dat er bij staar standaard geopereerd moet worden. Maar voor een oudere patiënt die niet meer echt in het donker buitenkomt, geen autorijdt en zich in huis nog heel prima kan redden, is niet-opereren een prima optie. Het gaat om het totaalplaatje van objectieve parameters en de klachten die patiënt ervaart, waarbij de wensen van de patiënt centraal staan. Met de PROM-score maken we dat nu meer inzichtelijk.”

Resultaten

De nieuwe werkwijze leidt tot meer betrokken patiënten die bewuster zelf beslissen voor wel of niet opereren. Vrijman: “Een jaar later zien we geen grote verschuiving in het aantal operaties. Maar het meenemen van de PROM-score zorgt wel voor een gerichter en diepgaander gesprek in de spreekkamer. Het geeft verheldering over de wensen en klachten van de patiënt en is daarmee een waardevolle toevoeging in de gezamenlijke besluitvorming.” Juist ook bij patiënten die aangeven geen behoefte te hebben aan samen beslissen maar liever de dokter volgen, is het sturen op uitkomst waardevol. “We houden de patiënt met de PROM-score een spiegel voor, waardoor voor henzelf helderder wordt waar we over praten. Zo maak je het toch laagdrempeliger voor hen om mee te denken in het proces.” Belangrijk resultaat vindt Vrijman verder dat de werkwijze bijdraagt aan een scherpe focus op het leveren van zinnige zorg. “Wij vinden het belangrijk dat alle zorg die we bieden zinvol is. Wordt een patiënt wel beter van een staaroperatie als hij eigenlijk geen klachten had? Daarbij: elke operatie is een risico, hoe klein ook. Dat risico moet je niet onnodig lopen. En zeker in een tijd van alsmaar stijgende zorgkosten, is het belangrijk geen zorg te bieden die niet nodig is.” 

Instrumenten

De PROM Catquest is het instrument dat aan de basis ligt van deze nieuwe werkwijze. De uitkomst van de vragenlijst wordt bij Oogcentrum Noordholland opgenomen in het EPD.

Stimulans

Succesfactor voor de werkwijze is dat de PROM-score opgenomen wordt in het patiëntendossier. Hierdoor is het makkelijk toegankelijk. “Wat mij betreft een voorwaarde voor het slagen van de aanpak”, aldus Vrijman. “In je drukke praktijk heb je als arts geen tijd om te zoeken naar zo’n score. Het feit dat hij met een druk op de knop inzichtelijk is, maakt dat je het als arts ook echt kunt meenemen.”
Ook de betrokkenheid van oogartsen en optometristen is belangrijk. “Iedereen was bij ons bereidwillig om de PROM-score mee te nemen. Voordeel is dat de werkwijze niet wezenlijk anders is dan voorheen. Het samen beslis-gesprek met de patiënt voerden we eerder ook al, alleen heb je nu een extra tool om patiënten nog meer te betrekken in de besluitvorming.”

Tips

  • Zie de PROM-score als een instrument om nog meer het gesprek aan te gaan met de patiënt en zo tot een goed gezamenlijk besluit te komen.
  • Zorg dat de PROM-score opgenomen wordt in het EPD, zodat het altijd makkelijk toegankelijk is.

Kosten

Omdat de werkwijze niet wezenlijk verandert en de PROM Catquest al beschikbaar is voor oogartsen, zijn er geen noemenswaardige kosten verbonden aan de aanpak.  

Vragen?

Heb je vragen over dit project? Neem contact op met Violette Vrijman of Tom Cohen.

Praktijkvoorbeeld insturen

Heb jij een interessant praktijkvoorbeeld in jouw organisatie? Wil je dat praktijkvoorbeeld op dit platform terugzien? Stuur dan je praktijkvoorbeeld in!

Disclaimer
De praktijkvoorbeelden zijn een weergave van de inzet en activiteiten van ziekenhuizen, UMC’s en ZBC’s om invulling te geven aan Samen Beslissen in de praktijk. Er vindt geen (medisch) inhoudelijke beoordeling van de praktijkvoorbeelden plaats. De verantwoordelijkheid voor de juistheid van de medische inhoud ligt bij de indiener van het voorbeeld (of geïnterviewde). Als in een praktijkvoorbeeld wordt afgeweken van de op dat moment geldende richtlijn, wordt ervan uitgegaan dat het door de IGJ gehanteerde principe “comply or explain” is toegepast.

Afbeeldingen

Waarderen

X (voorheen Twitter)

Op de kaart

Een momentje...

0  reacties

Cookie-instellingen
Cookie-instellingen sluiten

Cookie-instellingen

Deze website maakt gebruik van cookies. Lees meer over cookies in onze cookieverklaring.


Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens en zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website.

Deze cookies verzamelen gegevens zodat we inzicht krijgen in het gebruik en deze website verder kunnen verbeteren.

Deze cookies zijn van aanbieders van externe content op deze website. Denk aan film, marketing- en/of tracking cookies.