Submenu

Heliomare verankert samen beslissen met hulp van ambassadeurs

Frederique Nagtegaal ♛ 24-06-2021
2351 keer bekeken 0 reacties

Samen beslissen is het proces waarin zorgprofessional en patiënt samen bespreken welke zorg het beste bij de patiënt past. Uitgangspunt is dat de zorg zoveel mogelijk aansluit bij de situatie en behoeftes van de patiënt. Onderaan de pagina vind je de beschikbare praktijkvoorbeelden en het nieuws over samen beslissen.

De medische kennis van de zorgprofessional en de kennis van de patiënt over zijn eigen wensen en behoeften vullen elkaar aan bij samen beslissen. 

Het goede gesprek

Om meer samen te beslissen, is ondersteuning van het goede gesprek tussen patiënt en zorgprofessional onmisbaar. Patiënten moeten goede informatie krijgen over hun mogelijkheden, en de voor- en nadelen die daarbij horen. Want er zijn bijna altijd meerdere mogelijkheden. Ook afwachtend volgen kan een optie zijn. Net zo belangrijk is het om te weten wat voor die individuele patiënt belangrijk is, wat zijn voorkeuren en persoonlijke situatie zijn. Dat is voor zorgprofessionals niet altijd makkelijk om goed uit te vragen, en voor patiënten niet makkelijk om de bedenken en te verwoorden. De Patiëntenfederatie Nederland (PFN) neemt het voortouw in de werkgroep die zich over dit thema buigt.

Activiteiten & doelen

De werkgroep heeft 6 activiteiten opgezet om meer samen beslissen te stimuleren:

 

  1. Campagne
    Een sectoroverstijgende campagne om iedereen die zorg nodig heeft of werkt in de zorg, een stapje verder te brengen in Samen beslissen. De campagne zorgt voor een gezamenlijke en verbindende taal en concrete tips. Bekijk de campagnewebsite.
     
  2. Keuzehulpen
    Goede en betrouwbare keuzehulpen vindbaar, toegankelijk en goed te gebruiken maken voor ziekenhuizen/klinieken, zorgprofessionals en patiënten. Lees meer over keuzehulpen.
     
  3. Scholing en opleiding
    Samen beslissen verankeren in de opleiding en (na)scholing van zorgprofessionals, zodat zij beter toegerust worden om samen met de patiënt te kunnen beslissen. 
    Competentiesets:
    - Rapportage deelproject 1 competentiesets Samen Beslissen
    Handreiking - competentieset scholing medisch specialisten Samen beslissen
    Competentieset Samen Beslissen verpleegkundig specialist
    Competentieset Samen Beslissen verpleegkundige
    Opleidingsmateriaal:
    - Opleidingsmateriaal
    - E-learning: De Kern van Samen Beslissen
    Bekijk alle documenten van scholing en opleiding bij samen beslissen.
    Onderzoeksrapport:
    - Eindrapport Samen Beslissen aan bed
  4. Leren van elkaar
    Door gebruik te maken van elkaars kennis en ervaring, versnellen we de implementatie van samen beslissen in de praktijk. Voor zorgorganisaties en professionals gebeurt dit in de vorm van o.a. praktijkvoorbeelden, nieuwsbrieven en bijeenkomsten. En voor patiënten met producten voor bijeenkomsten, in een toolkit voor zorg- en patiëntenorganisaties.
    Project Samen beslissen in de praktijk
    Met het project Samen beslissen in de praktijk verzamelen we meer dan 50 voorbeelden van samen beslissen in ziekenhuizen, academische centra en zelfstandige klinieken. Werk jij aan samen beslissen in de medisch specialistische zorg? Dan horen we graag van je. Lees meer over het project Samen beslissen in de praktijk.
    Project Leren van elkaar – patiënten
    We ontwikkelden een toolkit met producten, die zorg- en patiëntenorganisaties kunnen inzetten in bijeenkomsten over samen beslissen met patiënten en naasten. Bekijk de Toolkit Samen beslissen bijeenkomsten.
    Lees meer over Leren van elkaar – patiënten
     
  5. Verbinding met beperkte gezondheidsvaardigheden
    30% van de mensen heeft moeite met het vinden, begrijpen en gebruiken van informatie over gezondheid. Binnen alle onderdelen van het programma houden we hiermee rekening. Ook ontwikkelen we een training voor ziekenhuizen/klinieken en een kennismodule voor patiëntenorganisaties. Bekijk de Toolkit Gezondheidsvaardigheden voor zorgverleners, of lees meer over verbinding met beperkte gezondheidsvaardigheden.
  6. Organiseren en belonen
    Zorgorganisaties krijgen handvatten om samen beslissen te organiseren en van elkaar te leren. Zorgverzekeraars en zorgorganisaties wisselen kennis uit om financiële knelpunten op te lossen. Lees meer over organiseren en belonen.


    Op 8 september 2022 vond de tweede kennissessie ‘Organiseren en belonen van Samen Beslissen’ plaats in Utrecht. Ruim 80 deelnemers waren aanwezig. Onder hen inkopers van zorg, beleidsmakers, zorgverleners en patiëntvertegenwoordigers. Tijdens het plenaire deel en zes interactieve sessies deelden voorlopers op het gebied van Samen Beslissen hun ervaringen en vond er kennisuitwisseling plaats. Het was een geslaagde en energieke kennissessie op een inspirerende locatie! Lees het volledige verslag of bekijk de presentaties of bekijk de infografic met de belangrijkste bevindingen uit de kennissessie.

Van verpleegkundige tot revalidatietechnicus, van arts tot voedingsassistent: bij Heliomare werd samen beslissen vanaf het begin breed ingezet. De zorginstelling en revalidatiekliniek in Noord-Holland zette gedeelde besluitvorming op de agenda in 2015.

Thema/lijn

Samen beslissen

Organisatie

Revalidatiecentrum

Aanpak

E-learning
Keuzehulp

Specialisme

Revalidatie

Op elke afdeling houden 2 ambassadeurs het thema sindsdien warm, onder andere met scholing en intervisies.

Aanpak

Na een evaluatie onder medewerkers en patiënten, besloot het management van Heliomare in 2015 serieus werk te maken van samen beslissen. Eerste stap in die implementatie was een training voor het personeel in de hele kliniek: van de verpleging tot de behandelaars en de revalidatietechniek. Na een voorbereidende e-learning is er een bijeenkomst van 2,5 tot 4 uur met korte herhaling van de theorie, en veel ruimte voor het oefenen van de stappen van gedeelde besluitvorming binnen eigen casussen. “We willen er organisatiebreed een gewoonte van maken gesprekken op deze manier te voeren”, zegt ergotherapeut en kartrekker Samen Beslissen Barbara Oosterhof. De training wordt 2 keer per jaar herhaald voor nieuwe medewerkers. Verder heeft Heliomare per afdeling een verpleegkundige en behandelaar aangesteld die verantwoordelijk zijn voor een goede implementatie. Deze 2 ambassadeurs houden binnen de eigen afdeling het thema warm. “Als ambassadeurs ondersteunen we het team en zetten we samen beslissen steeds weer op de agenda, bijvoorbeeld in teamoverleg of met intervisies”, zegt Oosterhof, die zelf zo’n ambassadeur is op de afdeling ergotherapie. Deze intervisie vindt een aantal keer per jaar plaats, binnen verschillende groepen (verpleging, multidisciplinair maar ook monodisciplinair onder bijvoorbeeld de ergotherapeuten) en aan de hand van intervisiemethodieken.

Resultaten

Uit onderzoek blijkt dat samen beslissen leidt tot meer betrokken en daarmee tevredener patiënten, iets dat Oosterhof onderschrijft. Ook zorgt het voor meer inzicht en goed overwogen keuzes. “Doordat patiënten uiteindelijk zelf de beslissing nemen, staan ze ook echt achter hun behandeling. Naar verwachting komt dat de therapietrouw ten goede.” Daarnaast voelen mensen zich gehoord, weet Oosterhof. Ze schetst een voorbeeld: “Laatst was er een jongen bij wie de sonde sneuvelde. Vroeger hadden we die gelijk teruggezet, maar nu gingen we met hem in gesprek. We wisten dat hij graag van die sonde af wilde, maar tegelijk at hij eigenlijk nog niet voldoende zelfstandig. Dus hebben we samen alle voor- en nadelen op een rij gezet. Uiteindelijk leidde het tot een alternatieve optie: we zouden een week proberen of hij zelfstandig op gewicht kon blijven. Een concreet plan waar we met z’n allen aan konden werken.”

Meerwaarde

Ook professionals zien de meerwaarde. Oosterhof: “Als arts of behandelaar ben je snel geneigd je eigen waarden mee te laten wegen. Maar doordat je alle opties nu gestructureerd op een rij zet, kun je deze veel neutraler met de patiënt bespreken. Daarbij dwingt dit professionals zichzelf steeds goed te verdiepen in wat de verschillende opties en voor- en nadelen daarvan zijn. Je kunt niet meer om de zaken heen praten.”

Instrumenten

  • De interne training over Samen Beslissen voor medewerkers van Heliomare start met een voorbereidende e-learning van NFK: Basismodule samen beslissen met patiënten.
  • Om medewerkers te ondersteunen tijdens het gesprek, maakte Heliomare een eigen checklist voor de behandelaar. In 6 stappen wordt de behandelaar meegenomen in hoe je een goede dialoog met de patiënt voert. Een document met Gesprekstechnieken bij doelen stellen voor de behandelaar biedt de professional inzicht in de hulpmiddelen die je kunt inzetten en vragen die je kunt stellen in de verschillende fasen van het gesprek. Daarnaast zijn er zakkaartjes gedrukt die collega’s tijdens het gesprek kunnen helpen de juiste vragen te stellen. “De zakkaartjes steek je gemakkelijk bij je en helpen je op weg met goede voorbeeldvragen”, legt Oosterhof uit.   
  • Ook wordt een persoonlijke keuzehulp gebruikt, om samen met de patiënt in te vullen. Oosterhof: “De keuzehulp maakt heel inzichtelijk of een patiënt nu voldoende informatie heeft om een keuze te kunnen maken. Tegelijk geeft het de patiënt een prettig overzicht.”

Stimulans

Grote succesfactor bij Heliomare is dat samen beslissen gelijk kliniekbreed en multidisciplinair is opgepakt door het management. Daardoor leeft het in de hele organisatie en is er breed draagvlak. “We vinden het allemaal belangrijk hiermee aan de slag te gaan, en dat helpt.” Het management laat daarbij commitment zien en stelt ruimte en geld beschikbaar. Toen medewerkers bij Heliomare behoefte hadden aan een vervolgcursus op het gebied van gesprekstechnieken, was dat gelijk mogelijk. En toen Oosterhof graag intervisie wilde invoeren op het gebied van samen beslissen, werd daar tijd voor vrijgegeven.

Belemmeringen

Belemmering is de weerstand die er af en toe is om met samen beslissen aan de slag te gaan. Zo zijn er collega’s die liever vasthouden aan hun vertrouwde werkwijze. Volgens Oosterhof is het iets dat je de tijd moet geven. Daarnaast waren er collega’s die het spannend vonden deze gesprekken met de patiënt te voeren. Om die reden is gekozen voor intervisie. Verder wordt de tijd die samen beslissen kost soms als belemmering ervaren. Heliomare kiest er daarom regelmatig voor de verpleegkundige of  therapeut al een voorgesprek met de patiënt te laten voeren. De arts sluit aan op het moment dat de keuze kan worden gemaakt. Zelf ziet Oosterhof tijd overigens niet als een belemmering. “Natuurlijk vraagt het tijd om de dialoog met de patiënt goed te voeren. Maar aan de andere kant zien we vaak dat onderwerpen blijven terugkomen wanneer ze niet goed besproken zijn. Dat voorkom je nu. Ik denk dat het zichzelf absoluut terugverdient.”

Tips

  • Stel ambassadeurs aan die samen beslissen warm en op de agenda houden. Heliomare kiest bewust voor ambassadeurduo’s die bestaan uit verpleegkundige en behandelaar, zodat er voor beide teams een aanspreekpunt is die de collega’s ondersteunt en aanmoedigt.
  • Maak het professionals makkelijk met bijvoorbeeld zakkaartjes met voorbeeldvragen.
  • Plan regelmatig intervisies en oefenmomenten. Gesprekken voeren leer je alleen door het te doen.

Kosten

De investering zit vooral in de training van personeel. De e-learning kost €14,95 per medewerker; de verdere training wordt intern opgepakt. Eenmalig is er een klein bedrag geïnvesteerd in de aanschaf of drukkosten van sommige instrumenten, zoals de keuzehulp en de zakkaartjes.

Vragen?

Heb je vragen over samen beslissen bij Heliomare? Neem contact op met Barbara Oosterhof.

Praktijkvoorbeeld insturen

Heb jij een interessant praktijkvoorbeeld in jouw organisatie? Wil je dat praktijkvoorbeeld op dit platform terugzien? Stuur dan je praktijkvoorbeeld in!

Disclaimer
De praktijkvoorbeelden zijn een weergave van de inzet en activiteiten van ziekenhuizen, UMC’s en ZBC’s om invulling te geven aan Samen Beslissen in de praktijk. Er vindt geen (medisch) inhoudelijke beoordeling van de praktijkvoorbeelden plaats. De verantwoordelijkheid voor de juistheid van de medische inhoud ligt bij de indiener van het voorbeeld (of geïnterviewde). Als in een praktijkvoorbeeld wordt afgeweken van de op dat moment geldende richtlijn, wordt ervan uitgegaan dat het door de IGJ gehanteerde principe “comply or explain” is toegepast.

Afbeeldingen

Waarderen

X (voorheen Twitter)

0  reacties

Cookie-instellingen
Cookie-instellingen sluiten

Cookie-instellingen

Deze website maakt gebruik van cookies. Lees meer over cookies in onze cookieverklaring.


Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens en zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website.

Deze cookies verzamelen gegevens zodat we inzicht krijgen in het gebruik en deze website verder kunnen verbeteren.

Deze cookies zijn van aanbieders van externe content op deze website. Denk aan film, marketing- en/of tracking cookies.