Behandelingsuitkomst

Vooraf inschatten wat de behandelingsuitkomst is voor de patiënt én patiënten meer betrekken in de keuze voor een behandeling. Het zijn belangrijke doelen in het project Nightingale van Mediquest. Dit ‘sturen op uitkomst’ sprak Oogcentrum Noordholland erg aan. In 2019 bracht Mediquest bij de oogkliniek daarom de klinische en patiënt-gerapporteerde uitkomsten (PROMs) van cataractoperaties in kaart. Naast objectieve paramaters als de aanwezigheid van cataract, gezichtsscherpte en refractie, werden met behulp van de PROM Catquest ook subjectieve parameters getoetst: de klachten die patiënten ervaren. Opvallend resultaat was dat 10 tot 20% van de patiënten een goede PROM-score hadden vóór de operatie. Oftewel, ze gaven aan weinig hinder te ondervinden van de staar. “Die uitkomst triggerde ons hier verder mee aan de slag te gaan”, vertelt Violette Vrijman, oogarts bij Oogcentrum Noordholland. “Want als een patiënt weinig hinder ondervindt, is een staaroperatie dan wel zinnig?”

Aanpak

De analyse was aanleiding voor Oogcentrum Noordholland voortaan standaard de PROM Catquest af te nemen bij patiënten met staar. De optometrist pakt dit op met de patiënt in de eerste sessie. In het preoperatieve consult met de oogarts wordt de PROM-score vervolgens meegenomen in de besluitvorming voor wel of geen operatie. Vrijman: “We zetten het in als middel om tot een gezamenlijke beslissing te komen. Als patiënten op het spreekuur komen omdat ze last hebben, maar je ziet dat ze vervolgens toch goed scoren op de PROM, praten we daar nu heel gericht met hen over door.” Soms is het een opluchting voor patiënten om te horen dat een operatie niet per se nodig is, ervaart Vrijman. “Er zijn mensen die denken dat er bij staar standaard geopereerd moet worden. Maar voor een oudere patiënt die niet meer echt in het donker buitenkomt, geen autorijdt en zich in huis nog heel prima kan redden, is niet-opereren een prima optie. Het gaat om het totaalplaatje van objectieve parameters en de klachten die patiënt ervaart, waarbij de wensen van de patiënt centraal staan. Met de PROM-score maken we dat nu meer inzichtelijk.”

Resultaten

De nieuwe werkwijze leidt tot meer betrokken patiënten die bewuster zelf beslissen voor wel of niet opereren. Vrijman: “Een jaar later zien we geen grote verschuiving in het aantal operaties. Maar het meenemen van de PROM-score zorgt wel voor een gerichter en diepgaander gesprek in de spreekkamer. Het geeft verheldering over de wensen en klachten van de patiënt en is daarmee een waardevolle toevoeging in de gezamenlijke besluitvorming.” Juist ook bij patiënten die aangeven geen behoefte te hebben aan samen beslissen maar liever de dokter volgen, is het sturen op uitkomst waardevol. “We houden de patiënt met de PROM-score een spiegel voor, waardoor voor henzelf helderder wordt waar we over praten. Zo maak je het toch laagdrempeliger voor hen om mee te denken in het proces.” Belangrijk resultaat vindt Vrijman verder dat de werkwijze bijdraagt aan een scherpe focus op het leveren van zinnige zorg. “Wij vinden het belangrijk dat alle zorg die we bieden zinvol is. Wordt een patiënt wel beter van een staaroperatie als hij eigenlijk geen klachten had? Daarbij: elke operatie is een risico, hoe klein ook. Dat risico moet je niet onnodig lopen. En zeker in een tijd van alsmaar stijgende zorgkosten, is het belangrijk geen zorg te bieden die niet nodig is.” 

Instrumenten

De PROM Catquest is het instrument dat aan de basis ligt van deze nieuwe werkwijze. De uitkomst van de vragenlijst wordt bij Oogcentrum Noordholland opgenomen in het EPD.

Stimulans

Succesfactor voor de werkwijze is dat de PROM-score opgenomen wordt in het patiëntendossier. Hierdoor is het makkelijk toegankelijk. “Wat mij betreft een voorwaarde voor het slagen van de aanpak”, aldus Vrijman. “In je drukke praktijk heb je als arts geen tijd om te zoeken naar zo’n score. Het feit dat hij met een druk op de knop inzichtelijk is, maakt dat je het als arts ook echt kunt meenemen.”
Ook de betrokkenheid van oogartsen en optometristen is belangrijk. “Iedereen was bij ons bereidwillig om de PROM-score mee te nemen. Voordeel is dat de werkwijze niet wezenlijk anders is dan voorheen. Het samen beslis-gesprek met de patiënt voerden we eerder ook al, alleen heb je nu een extra tool om patiënten nog meer te betrekken in de besluitvorming.”

Tips

• Zie de PROM-score als een instrument om nog meer het gesprek aan te gaan met de patiënt en zo tot een goed gezamenlijk besluit te komen.
• Zorg dat de PROM-score opgenomen wordt in het EPD, zodat het altijd makkelijk toegankelijk is.

Kosten

Omdat de werkwijze niet wezenlijk verandert en de PROM Catquest al beschikbaar is voor oogartsen, zijn er geen noemenswaardige kosten verbonden aan de aanpak.  

Vragen?

Heb je vragen over dit project? Neem contact op met Violette Vrijman of Tom Cohen.

Praktijkvoorbeeld insturen

Heb jij een interessant praktijkvoorbeeld in jouw organisatie? Wil je dat praktijkvoorbeeld op dit platform terugzien? Stuur dan je praktijkvoorbeeld in!

Disclaimer
De praktijkvoorbeelden zijn een weergave van de inzet en activiteiten van ziekenhuizen, UMC’s en ZBC’s om invulling te geven aan Samen Beslissen in de praktijk. Er vindt geen (medisch) inhoudelijke beoordeling van de praktijkvoorbeelden plaats. De verantwoordelijkheid voor de juistheid van de medische inhoud ligt bij de indiener van het voorbeeld (of geïnterviewde). Als in een praktijkvoorbeeld wordt afgeweken van de op dat moment geldende richtlijn, wordt ervan uitgegaan dat het door de IGJ gehanteerde principe “comply or explain” is toegepast.